شایع ترین دلایل سرگیجه و سیاهی دیدن هنگام سر پا شدن
نکات طلایی طعم دار کردن ماهی
آذر ۱۸، ۱۴۰۱
بهترین رنگ ها برای استایل خنثی
آذر ۱۹، ۱۴۰۱
دلایل سرگیجه ،در برخی افراد، به ویژه افراد مسن، فشار خون هنگام نشستن یا ایستادن بیش از حد کاهش می‌یابد (شرایط یا وضعیتی که افت فشار خون ارتواستاتیک نامیده می‌شود). علائم این حالت اغلب عبارتند از غش، سبکی سر، سرگیجه، گیجی یا تاری دید در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه پس از ایستادن (به ویژه پس از دراز کشیدن در رختخواب یا نشستن برای مدت طولانی) رخ می‌دهد و زمانی که فرد دراز می‌کشد، به سرعت برطرف می‌شود. با این حال، برخی از افراد زمین می‌خورند، غش می‌کنند یا به ندرت دچار تشنج مختصر می‌شوند. علائم اغلب پس از ورزش کردن، مصرف الکل و یا یک وعده غذایی سنگین، یا کمبود مایعات (کم آبی) شایع تر و بدتر می‌شوند.
برخی از افراد جوان در هنگام ایستادن علائم مشابهی را تجربه می‌کنند اما بدون افت فشار خون. اغلب، ضربان قلب آنها در هنگام ایستادن بیش از حد طبیعی افزایش می‌یابد (تاکی کاردی)، بنابراین به این وضعیت سندرم تاکی کاردی ارتواستاتیک وضعیتی (POTS) می‌گویند. دلیل اینکه چنین افرادی با وجود داشتن فشار خون طبیعی احساس سرگیجه می‌کنند هنوز مشخص نیست.
چه چیزی باعث سرگیجه و سیاهی رفتن چشم هنگام بلند شدن می‌شود؟
دلایل زیادی برای افت فشار خون ارتواستاتیک که منجر به سیاهی رفتن چشم در هنگام بلند شدن می‌شود وجود دارد. این موارد عبارتند از:
- کم آبی بدن
- کم خونی یا تعداد کم گلبول‌های قرمز خون
- کاهش حجم خون، که هیپوولمی نامیده می‌شود، ناشی از برخی داروها مانند دیورتیک‌های تیازیدی و دیورتیک‌های لوپ است.
- بارداری
- بیماری‌های قلبی، مانند سکته قلبی یا بیماری دریچه قلب
- دیابت، شرایط تیروئید و سایر بیماری‌های سیستم غدد درون ریز
- بیماری پارکینسون
- استراحت طولانی مدت در رختخواب یا بی حرکتی
- آب و هوای گرم
- داروهای فشار خون و داروهای ضد افسردگی
- مصرف الکل یا مواد مخدر هنگام مصرف داروهای فشار خون
- دیورتیک‌ها
- افزایش سن
شایع ترین علل سرگیجه هنگام ایستادن که برای مدت طولانی (مزمن) وجود داشته است عبارتند از:
- تغییرات مربوط به سن در تنظیم فشار خون
- مواد مخدر
- اختلال در عملکرد سیستم عصبی خودمختار
علائم افت فشار خون ارتواستاتیک
شایع ترین علائم افت فشار خون ارتواستاتیک، سرگیجه و سبکی سر هنگام ایستادن است. این علائم همانطور که گفته شد معمولاً هنگام نشستن یا دراز کشیدن از بین می‌روند. سایر علائم رایج عبارتند از:
- حالت تهوع
- تپش قلب
- سردرد
- ضعف
- گیجی
- تاری دید
علائمی که کمتر رایج هستند عبارتند از:
- غش کردن
- درد قفسه سینه
- درد گردن و شانه
علائم هشدار دهنده:
در افرادی که هنگام ایستادن دچار سرگیجه یا سبکی سر می‌شوند، علائم و ویژگی های خاصی باعث نگرانی می‌شوند که به عنوان علائم هشدار دهنده شناخته می‌شوند و عبارتند از:
- خون در مدفوع یا مدفوع سیاه و قیری رنگ
- علائم سیستم عصبی مانند مشکل در راه رفتن و یا هماهنگی یا تعادل ضعیف
- افتادن یا غش (از حال رفتن)
- درد یا ناراحتی قفسه سینه
افت فشار خون ارتواستاتیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر مشاوره پزشکی مشکوک به افت فشار خون ارتواستاتیک باشد، فشار خون شما را در حالت نشسته، دراز کشیده و ایستاده بررسی می‌کند. اگر فشار خون سیستولیک شما 20 میلی متر جیوه کاهش یابد یا فشار خون دیاستولیک 10 میلی متر جیوه در عرض 3 دقیقه پس از ایستادن کاهش یابد.
انجام یک معاینه فیزیکی
- ضربان قلب شما را بررسی کند
- تست‌های خاصی را سفارش دهد
آزمایشاتی که ممکن است پزشک شما تجویز کند عبارتند از:
- شمارش کامل خون (CBC) برای بررسی کم خونی (آزمایش خون CBC)
- نوار قلب (EKG) برای بررسی ریتم قلب
- اکوکاردیوگرام برای بررسی نحوه عملکرد قلب و دریچه‌های قلب
- تست استرس ورزشی که ضربان قلب شما را در حین ورزش اندازه گیری می‌کند
آزمایش کردن برای تشخیص
در صورتی که علت بروز علائم این حالت واضح باشند، معمولاً آزمایش لازم است. همانطور که اشاره شد، پزشک معمولاً الکتروکاردیوگرافی (ECG)، شمارش کامل خون و سایر آزمایشات خون (به عنوان مثال، اندازه گیری سطح الکترولیت‌ها) را انجام می‌دهد. آزمایش‌های دیگر بر اساس آنچه که پزشکان در طول معاینه پیدا می‌کنند و متوجه می‌شوند، انجام می‌شود، به خصوص اگر علائم فرد حاکی از مشکل قلبی یا عصبی باشد.
اگر مشاوران پزشکی مشکوک باشند که دارویی باعث سرگیجه شده است، ممکن است از فرد بخواهند که مصرف دارو را متوقف کند و مشاهده کنند که آیا سرگیجه نیز متوقف می‌شود یا خیر، بنابراین علت را تایید می‌کنند.
آزمایش تیلت میز یا میز کج ممکن است زمانی انجام شود که پزشکان به اختلال در عملکرد سیستم عصبی خودمختار مشکوک شوند. فرد برای چند دقیقه روی میز کج مخصوصی دراز می‌کشد. سپس میز با زاویه 60 تا 80 درجه به مدت 15 تا 20 دقیقه به سمت بالا کج می‌شود، در حالی که فشار خون و ضربان قلب به طور مداوم کنترل می‌شود. در صورتی که فشار خون کاهش نیابد، ایزوپروترنول (دارویی که قلب را تحریک می‌کند) به صورت داخل وریدی در دوزی مشخص و به اندازه کافی برای تسریع ضربان قلب ( 20 ضربه در دقیقه) به فرد داده می‌شود و آزمایش تکرار می‌شود. این روش 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد و بسیار بی خطر است.
افت فشار خون ارتواستاتیک چگونه درمان می‌شود؟
درمان افت فشار خون ارتواستاتیک به علت آن بستگی دارد. درمان‌های توصیه شده ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی زیر باشد:
- در صورت کم آبی مصرف مایعات و آب خود را افزایش دهید و مصرف الکل خود را محدود کنید.
- هنگام بلند شدن از روی صندلی یا تخت به آرامی بایستید.
- تمرینات ایزومتریک را قبل از بلند شدن انجام دهید تا فشار خون خود را افزایش دهید. به عنوان مثال، یک توپ لاستیکی یا یک حوله را با دست خود فشار دهید.
- برای تنظیم دوز مصرفی خود با پزشک مشورت کنید یا اگر علت آن دارو باشد، از داروی دیگری استفاده نمایید.
- برای کمک به گردش خون در پاهایتان از جوراب‌های فشاری استفاده کنید.
- از روی هم زدن پاها یا ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- از پیاده روی در هوای گرم خودداری کنید.
- طوری بخوابید که سر شما کمی بالاتر از بدنتان قرار بگیرد.
- از خوردن وعده‌های غذایی پر کربوهیدرات پرهیز کنید.
- برای حفظ مایعات، به وعده‌های غذایی روزانه خود نمک بیشتری اضافه کنید.
برای موارد شدید، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که برای افزایش حجم خون یا انقباض عروق خونی موثر هستند. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فلودروکورتیزون (فلورینف)
- میدودرین (پروآماتین)
- اریتروپویتین (Epogen، Procrit)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
افرادی که علائم هشدار دهنده دارند باید فورا به پزشک مراجعه کنند. سایر افرادی که در هنگام ایستادن دچار سرگیجه مکرر یا مداوم می‌شوند باید در حالی که قادر به از بین بردن علائم نیستند و یا متوجه شده‌اند که علائم به مرور بدتر می‌شوند، لازم است به پزشک مراجعه کنند. افرادی که در هنگام ایستادن فقط یک دوره سرگیجه دارند باید با پزشک خود تماس بگیرند. پزشک با توجه به سایر علائم و سابقه پزشکی تصمیم می‌گیرد که آیا لازم است فرد را ببیند یا خیر.
مشاوره پزشکی ابتدا سوالاتی در مورد علائم و سابقه پزشکی فرد می‌پرسد. سپس پزشکان معاینه فیزیکی انجام می‌دهند. آنچه آنها در طول شرح حال و معاینه فیزیکی پیدا می‌کنند اغلب نشان دهنده علت سرگیجه و آزمایشاتی است که ممکن است لازم باشد انجام شود. سوالاتی که اغلب در مشاوره پزشکی تلفنی از افراد پرسیده می‌شوند عبارتند از:
- چه مدت است که سرگیجه ایجاد شده است؟
- این که آیا فرد در طول یک دوره سرگیجه غش کرده یا افتاده است؟
- آیا فرد شرایطی را تجربه کرده است که باعث سرگیجه می‌شود (مانند استراحت در بستر یا از دست دادن مایعات)
- آیا فرد اختلالی (مانند دیابت، بیماری پارکینسون یا سرطان) دارد که ممکن است باعث سرگیجه شود؟
- اینکه آیا فرد دارویی مصرف می‌کند (مثلاً یک داروی ضد فشار خون) که ممکن است باعث سرگیجه شود؟
سپس پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. فرد به مدت 5 دقیقه دراز می‌کشد و سپس پزشک فشار خون و ضربان قلب را اندازه گیری می‌کند. فشار خون و ضربان قلب (ضربان قلب نرمال در سنین مختلف (bpm)) مجدداً پس از ایستادن یا نشستن فرد به مدت 1 دقیقه و دوباره پس از ایستادن یا نشستن به مدت 3 دقیقه اندازه گیری می‌شود. پزشک ممکن است یک معاینه دیجیتال رکتوم انجام دهد تا ببیند آیا ممکن است فرد خونریزی در دستگاه گوارش داشته باشد یا خیر. معاینه عصبی برای آزمایش قدرت، حس، رفلکس، تعادل و راه رفتن مهم است.
شایع ترین علل سرگیجه ناگهانی (داروها، استراحت در بستر و کاهش حجم خون) معمولاً واضح هستند. در افرادی که علائم طولانی مدت دارند، یافته‌هایی مانند مشکلات حرکتی ممکن است نشان دهنده بیماری پارکینسون باشد. بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف ممکن است نشان دهنده یک اختلال سیستم عصبی باشد.
