افسردگی دوران بارداری ، بسیاری از زنان در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و سایر عوامل دچار افسردگی بارداری میشوند.
بهطورکلی افسردگی نوعی اختلال خلقی است که در آن فرد عدم لذت و رضایت از زندگی و احساسات منفی را تجربه میکند. حال اگر این احساس در زمان بارداری ایجاد شود، افسردگی بارداری نام میگیرد.
تقریبا 14 الی 23 درصد زنان افسردگی بارداری را تجربه میکنند. علاوه بر دردهای جسمی، اضطراب و استرس مداوم نیز در این دوره مادر را با شرایط دشواری مواجه میکند. افسردگی بارداری ممکن است با احساس غم و اندوه، افکار خودکشی، تغییر در عادات غذایی، تغییر در الگوی خواب و .. همراه باشد.
زنان در دوران بارداری ممکن است به طور طبیعی و به دلیل تغییرات هورمونی گاه دچار غم و اندوه و یا تغییراتی در خلقوخو شوند. اما باید بدانید گاهی این تغییر در خلقوخویی نشانههایی از افسردگی بارداری است. لازم است افراد در دوران بارداری هرگونه تغییر در خلقوخو و یا خواب و تغذیه با پزشک خود درمیان بگذارند.
افسردگی برای زنان باردار ممکن است به دلیل شرایط خاصی که دارند دشوارتر از سایر افراد باشد. این نوع افسردگی بر جنبههای مختلف زندگی مادر باردار و همسر او اثر زیادی میگذارد. پس افراد باید این موضوع را جدی بگیرند و هر چه سریعتر برای درمان آن اقدام کنند.
گزارشها نشان میدهند که نیمی از زنان مبتلا به افسردگی تحت درمان قرار نمیگیرند و این مسئله میتواند به مرور زمان باعث پیشرفت افسردگی در فرد، بروز مشکلات جدی و میل به آسیب زدن به خود یا فرزند شود.
زنان بارداری که علائم افسردگی را بیشتر از دو هفته تجربه کنند باید برای تشخیص و درمان افسردگی بارداری به روانشناس مراجعه کنند. مهمترین علائم افسردگی بارداری به شرح زیر هستند:
وجود برخی فاکتورها در افراد ریسک ابتلا به افسردگی بارداری را در زنان افزایش میدهد. در ادامه این موارد را باهم بررسی خواهیم کرد:
اگر شما هم این عوامل زمینهای را تجربه کردهاید بهتر است در زمان بارداری تحت نظر یک روانشناس باشید و علائم خود را با او بررسی کنید، تا از بروز افسردگی بارداری جلوگیری کنید.
اغلب افرادی که پس از بارداری دچار افسردگی پس از زایمان میشوند، این علائم را در دوران بارداری احساس میکنند ولی نسبت به آن بیتوجه هستند. علائم افسردگی بارداری و علائم افسردگی پس از زایمان یکسان هستند و فرد تقریبا شرایط مشابهی را در هر دو نوع افسردگی تجربه میکند.
افسردگی پس از زایمان مانند افسردگی بارداری ناشی از تغییرات هورمونی، عوامل محیطی و ژنتیکی است. افسردگی پس از زایمان معمولا در طول چند ماه ابتدایی بعد از تولد نوزاد بیشتر بروز پیدا میکند و درصورتیکه درمان نشود ممکن است تا یک سال نیز ادامه پیدا کند.
داشتن افسردگی و اضطراب در زمان بارداری احتمال مهمی برای پیشبینی بروز افسردگی پس از زایمان است. به همین دلیل با بروز اولین علائم افسردگی به فرد توصیه میشود همان ابتدا به روانشناس متخصص یا پزشک مراجعه کند.
شاید از خود سوال کنید آیا درمان افسردگی بارداری امکانپذیر است؟ یا افسردگی بارداری به طور کامل درمان میشود؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم افسردگی بارداری مانند هر مشکل روانشناختی دیگر قابل درمان یا بهبود و کاهش علائم است. در صورتی که تشخیص درست و به موقع صورت بگیرد میتوانید با مراجعه به روانشناس جهت درمان اقدام کنید. درمان افسردگی بارداری در صورت همراهی فرد با مسیر درمان امکانپذیر است و میتوان عوارض آن را تا حد زیادی کاهش داد. بنابراین گام اول درک لزوم درمان و مراجعه به یک روانشناس متخصص است.
پس از مراجعه، روانشناس علائم افسردگی در فرد را بررسی میکند و در صورت نیاز درمان فرآیند درمان را با توجه به شرایط مادر آغاز میکند. درمانهای افسردگی بارداری معمولا شامل دارو درمانی، رواندرمانی فردی و گروه درمانی است. در مواردی که افسردگی خفیف است معمولا رواندرمانی فردی و یا گروهی برای فرد انجام میشود و بهمرور، علائم افسردگی در او کاهش پیدا میکند.
اگر به تشخیص روانشناس، افسردگی بارداری شدید باشد، دارو درمانی برای فرد انجام میشود. البته به دلیل عوارض و خطر داروهای ضد افسردگی برای جنین این کار حتما باید توسط روانپزشک متخصص و با توجه به شرایط بارداری صورت بگیرد. در دوران بارداری مصرف بسیاری از داروهای ضدافسردگی به دلیل تاثیرات منفی بر جنین ممنوع است.
دارو درمانی به همراه جلسات روان درمانی به فرد کمک میکند عوارض افسردگی در زمان بارداری کاهش پیدا کند.
اگر شما هم علائم افسردگی در زمان بارداری را تجربه میکنید میتوانید با مراجعه به کلینیک روانشناسی افق سلامت از روانشناسان متخصص در زمینه افسردگی بارداری راهنمایی بگیرید.
در کنار مراجعه به روانشناسی و جلسات درمانی با انجام برخی فعالیتها میتوانید عوارض افسردگی بارداری را در خود کاهش دهید. در ادامه برخی از این توصیهها را ذکر خواهیم کرد:
ورزش کردن به شما کمک میکند علائم افسردگی را کاهش دهید. شرکت در جلسات مدیتیشن و یوگا مخصوص زنان باردار میتواند بسیار کمککننده باشد.
کاهش مصرف کافئین، شکر، کربوهیدراتها و مصرف پروتئینهای سالم به شما در رفع افسردگی کمک خواهد کرد.
برنامه منظمی برای استراحت و خواب داشته باشید. استراحت کافی باعث میشود ذهن توانایی مقابله با استرس را داشته باشد.
با همسرتان درباره ترسها و استرسهایتان صحبت کنید و از حمایت او برخوردار شوید.
افسردگی بارداری یکی از مسائلی است که باید در سریعترین زمان ممکن بررسی شود. زیرا عدم درمان آن، هم به مادر و هم به جنین آسیبهای غیرقابلجبرانی وارد میکند.
اگر در هر زمانی از دوران بارداری علائم افسردگی بارداری را تجربه کردید بهتر است تحت مراقبت و نظر پزشک قرار بگیرید بیشتر زن ها و بانوان انتظار دارند که دوران بارداری آن ها زیبا ترین و شیرین ترین دوران زندگی آن ها باشد. ولی احتمالا آن ها از برخی اتفاقات که ممکن است در انتظار آن ها باشد بی خبرند . یکی از عوارضی که برخی از مادران در دوران بارداری با آن روبه رو می شوند ، افسردگی در بارداری است.
تجربه حس غم اندوه ، فشار یا استرس گوشه ای از علائم این مشکل است که می تواند در سلامت مادر یا کودک تاثیر بسزایی بگذارد. به همین علت اگر افسردگی دوران بارداری را تجربه می کنید و از نظر روحی خود در شرایط نا مساعدی می بینید بهتر است به درمان آن بپردازید. در این مقاله ما به افسردگی در بارداری ، علائم و عوارض آن و همچنین راهکارهایی جهت بهبود و درمان آن می پردازیم.
افسردگی در دوران بارداری احساسی ناخوشایندی است که دقیقا مشابه افسردگی بالینی است و احساساتی مانند ، ترس ، استرس ، اندوه و اضطراب به درون مادر رخنه می کند. این عارضه ناشی از تغییر مواد شیمیایی در مغز است. در دوران بارداری سطح هورمون ها تغییرات فراوانی می کند که نتیجه ی آن تغییری در مواد شیمیایی مغز به وجود می آید که تاثیر مستقیم بر افزایش اضطراب ، غم و اندوه دارد . افزایش این احساسات در مادر باعث می شود که وضعیت زندگی خود را نا مطلوب ببیند و در نهایت به افسردگی در بارداری دچار شود. این احساسات باید پیش از وخیم شدن اوضاع کنترل شوند تا از اسیب جدی به مادر و فرزند جلوگیری به عمل آید. این افسردگی قابل درمان است و علاوه بر راهکار هایی که برای بهبود وضعیت وجود دارد ، مراجعه به روانشناس و مشاور ، تاثیر بسازایی در درمان افسردگی در بارداری دارد.
اگر باردار هستید و این نشانه ها را در خود مشاهده می کنید به شما پیشنهاد می کنیم به سرعت به فکر درمان افسردگی در بارداری باشید. شما برای درمان می توانید به مشاور مراجعه کنید و همچین از درمان های طبیعی که در ادامه مقاله آن را ذکر می کنیم ، استفاده کنید.
اگر شما یا همسرتان دچار افسردگی در بارداری شده اید باید تا حد زیادی از استرس و اضطراب جلوگیری کنید. چنین مواردی برای سلامتی مادر و جنین به هیچ وجه مناسب نیست. در ضمن جلوگیری از رخداد موارد استرس زا ، درمان افسردگی از مواردی است که باید آن را پیگیری کنید.
در پاسخ این سوال باید قاطعانه گفت بله ! افسردگی در بارداری اگر درمان نشود به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر سلامتی مادر تاثیرات مخرب می گذارد. تاثیر مستقیم افسردگی بر جنین مربوط می شود به تاثیرات استرس و اضطراب بر سلامت جنین که ممکن است احتمال تولد فرزند معیوب را ایجاد کند. تاثیرات غیر مستقیم افسردگی نیز حائز اهمیت است. فرد افسرده ، عادات غذایی بد پیدا می کند ، ممکن است به سمت اتفاقات خطرناک گرایش پیدا کند یا شروع به استفاده از مواد الکلی یا حتی دخانیات بکند. همچینین عدم فعالیت و گوشه گیری نیز بر مادر و جنین تاثیر می گذارد. به همین علت است که تاکید می شود به دنبال درمان افسردگی باشید تا از جان مادر و جنین محافظت کنید. در نتیجه ی عدم درمان این حالات ممکن است فرزند با کمبود وزن ، مشکلات و عیوب جسمی و ذهنی به دنیا بیاید و حتی دچار مرگ شود. درمان نشدن افسردگی بارداری میتواند تاثیرات غیرقابلجبرانی را روی جنین بگذارد. افسردگی مادر ممکن است موجب تغذیه ضعیف و یا اعمال پرخطری مانند مصرف سیگار و الکل و یا حتی اقدام به خودکشی شود. همه این عوامل بر رشد و سلامت جنین تاثیرات منفی باقی میگذارند و ممکن است موجب تولد کودک نارس با وزن پایین شود. نوزادانی که از مادران دارای افسردگی متولد میشوند، نسبت به سایر نوزادان تحرک کمتری دارند و معمولا آشفته هستند.
اگر افسردگی در زمان بارداری درمان نشود ممکن است بعد از زایمان نیز ادامه پیدا کند. این افسردگی ممکن است بر رابطه مادر و نوزاد تاثیرات منفی بگذارد. نوزادان در مراحل اولیه رشد به شدت نیازمند برقراری رابطه نزدیک با مادر هستند، اگر این رابطه به خوبی میان مادر و فرزند شکل نگیرد، ممکن است حتی کودک در بسیاری از مراحل رشد خود دچار آسیبهای جبرانناپذیری شود.
بنابراین تشخیص به موقع افسردگی بارداری و درمان آن اهمیت بسیاری دارد و نباید از علائم آن غافل شد.
1-شرکت در اجتماعات و مناسبات اجتماعی : از تنهایی فاصله بگیرید. هیچ بهتر از اجتماعات دوستانه یا خانوادگی با حجم زیادی از انرژی مثبت نیست. همچنین گروه هایی برای حمایت از مادران افسرده برگزار می شود که حضور در آن ها نیز می تواند تاثیر بسیار مفیدی در درمان افسردگی در بارداری بگذارد.
2-انرژی های منفی را دور کنید و به خود امید بدهید : فرزند آوری و بچه دار شدن قرار است یک اتفاق بسیار خوشایند باشد. این امید را داشته باشید که مشکلات حل می شوند و فرزند شما به سلامت به دنیا می آید.
3-سعی کنید عادات غذایی منفی خود را ترک کنید : درست است که افسردگی در عادات غذایی تاثیر می گذارد اما سعی کنید با گرایشات منفی خود مقابله کنید. علت کم خوابی و پرخوابی شما میتواند ناشی از همین عادات غذایی باشد پس با کنترل مصرف غذایی خود ، به درمان افسردگی در بارداری کمک کنید.
4-ورزش کنید : هرچند که گفته می شود مادر باردار باید به خوبی استراحت کند ، ولی تحرک جسمانی و ورزش در این دوران به هیچ وجه نباید ترک شود. ورزش باعث بازگشت نشاط به شما می شود که همین مورد بی انگیزه بودن و نبود اشتیاق را در شما کاهش می دهد. در نتیجه کاهش بی اشتیاقی ، از انزوا خارج می شوید و تا حد بسیار خوبی به درمان افسردگی در بارداری خود کمک می کنید. در انتخاب ورزش های خود دقت کنید تا از نظر جسمی اسیب نبینید. شما می توانید برای انتخاب ورزش های مناسب با دکتر خود مشورت کنید.
5-مدیتیشن انجام دهید : فوقا ذکر شد که یکی از عوارض افسردگی در بارداری از بین رفتن ارامش و ایجاد استرس و اضطراب است. انجام منظم مدیتیشن می تواند تا حد زیادی استرس را در شما کاهش دهد و سطح بسیار زیادی از آرامش را در شما ایجاد کند. با کاهش و استرس و افزایش آرامش می توان به تدریج از افسردگی خارج شد.
6-به روانشناس یا مشاور مراجعه کنید : راهکار های ارائه شده تا حد بسیار مطلوبی در درمان افسردگی در بارداری تاثیر گذار است. اما اگر با وجود استفاده از روش های فوق درمانی صورت نگرفت یا حتی روند بهبودی حاصل نشد در اولین فرصت به یک مشاور یا روانشناس مراجعه کنید. گاهی برای درمان این حالات روحی ، نیاز به دارو درمانی نیز وجود دارد که این مورد به کمک دکتر یا روانشناس قابل تشخیص و حل است. اگر به دنبال مشاور یا روانشناس برای درمان افسردگی در بارداری هستید کلینیک روانشناسی روان آرام با ارائه بهترین و برترین مشاوران در سطح کشور به شما در درمان افسردگی کمک می کند.
در این دوران زن باردار با انواع مشکلات روحی و جسمی دست و پنجه نرم می کند. مادری که به افسردگی در بارداری نیز دچار شده است فشار دوچندانی را تحمل می کند. شما با تنها گذاشتن مادر ، بد رفتاری یا تند خویی با او ، باعث تشدید این حالات می شوید. در این دوران در کنار مادر بمانید و با دادن حس امنیت و آرامش به او از دچار شدن به مشکلات اساسی و مخرب جلوگیری کنید.
شما میتوانید برای انجام مشاوره و شرکت در جلسات درمان افسردگی در بارداری به کلینیک تخصصی روان آرام مراجعه کنید و با بهره مندی از مجرب ترین مشاوران سطح کشور به درمان مشکلات روحی و روانی خود اقدام کنید.
چگونه بفهمیم در معرض ابتلا به افسردگی هستیم
مهسا خداداد،فوق تخصص زنان و ایمان با اشاره به افسردگی در دوران بارداری میگوید، اگر در گذشته با افسردگی یا استرس بیش از حد، دست به گریبان بودهاید، در دوران بارداری احتمال بیشتری وجود دارد که به افسردگی دچار شوید، حتی اگر هرگز دورههایی از افسردگی کامل را تجربه نکردهاید، اما در شرایط نامعلوم یا استرسزا به افسرده شدن تمایل داشته اید، ممکن است که بیشتر در معرض افسردگی قرار داشته باشید، اگر برای باردار شدن مشکل داشتهاید، احتمالا فشار روانی زیادی را متحمل شدهاید، همچنین اگر شیوه های باروری متعددی را تجربه کردهاید، ممکن است هنوز هم با تاثیرات جانبی روانی، ماه ها یا سال ها تحت درمان بودن و انتظار اضطرابآور دست به گریبان باشید.
سابقه داشتن بارداری های ناموفق
وی در ادامه گفت: اگر در گذشته فردی سقط جنین کرده یا نوزادی را از دست داده جای تعجب نیست که نگران سلامت این حاملگی باشد، همچنین اگر از دست دادن جنین به تازگی رخ داده باشد، ممکن است وقت کافی برای بهبودی کامل عاطفی و جسمی را نداشته باشید،همین طور اگر تحت درمان باروری هستید ، در برابر افسردگی یا اضطراب بیشتر آسیب پذیر میشوید.
نوسانات روحی خود را جدی بگیرید
خداداد معتقد است: زمانی که مورد سو استفاده کلامی، جسمی یا جنسی قرار گرفتهاند، ممکن است اعتماد به نفس پایینی داشته باشید و احساس درماندگی یا تنهایی کنید که همه اینها خطر ابتلا به افسردگی را بالا میبرد، از دست دادن کنترل، روی بدن در حال تغییرتان، ممکن است نوعی احساس حقارت در شما ایجاد کند. اگر سن کمی دارید، تنها هستید یا حاملگی تان ناخواسته است در آن صورت خطر ابتلا به افسردگی برایتان بیشتر است.
با علائم افسردگی در بارداری آشنا شوید
این فوق تخصص زنان و زایمان میگوید: خستگیهای بیش از حد و خواب آشفته در میان زنان، از علائم رایج بارداری است، اما اگر این علائم با احساس غم و اندوه و درماندگی آمیخته شود یا در عملکرد شما اختلال ایجاد کند، دست کم میتوان تا حدی افسردگی را مقصر دانست، اگر احساس میکنید قادر به انجام مسئولیت های روزانه خود نیستید یا فکر آسیب زدن به خود به سراغتان میآید، بلافاصله با پزشک خود جهت ارجاع به مشاور، تماس بگیرید. دیدن یک روان پزشک به معنای ضعیف بودن نیست، بلکه نشان دهنده این است که میخواهید اقدامات لازم را برای حفظ سلامت و امنیت خود و نوزادتان انجام دهید.
شاید دیگر احساس لذت نکنید
وی در ادامه میگوید: اگر احساس کردید که دیگر احساس لذت نمی کنید، بدانید که افسرده شدهاید، احساس گرفته بودن، غمگینی یا تهی بودن، عدم تمرکز، برانگیختگی یا آشفتگی بیش از حد و یا گریه کردن فراوان از دیگر علائم افسردگی هستند، در نهایت نوسانات روحی که در آن دورههایی از افسردگی یا دورههایی از شادی بیحد و حصر و غیر طبیعی جایگزین می شود، علائمی از یک اختلال به نام اختلال دو قطبیاند که نیازمند درمان فوری هستند، اگر این علائم را دارید با پزشک خود تماس بگیرید.
چگونه از افسردگی در دوران بارداری جلوگیری کنیم؟
خداداد معتقد است: افسردگی و اضطراب در نتیجه تغییرات بیوشیمیایی ایجاد میشوند، بنابراین در صورتی که در معرضشان قرار بگیرید، ممکن است نتوانید به طور کامل از آنها دوری کنید اما مراقبت کردن از خود به لحاظ عاطفی میتواند به شما کمک کند تا علائم آن را خفیفتر کرده و روحیه خود را خوب نگه دارید.
شروع افسردگیهای بعد از زایمان
فرهادی، فوق تخصص روان پزشکی در خصوص جلوگیری از بروز افسردگی های بعد از زایمان می گوید: بسیاری از زنان که از افسردگی در دوران حاملگی رنج میبرند، افسردگی بعد از زایمان را نیز تجربه میکنند اما در صورتی که این افسردگی در دوران بارداری درمان شود، احتمال تداوم آن به بعد از زایمان را نیز تجربه میکنند اما در صورتی که این افسردگی در دوران بارداری درمان شود، احتمال تداوم آن به بعد از زایمان به میزان قابل ملاحظهای کاهش مییابد .
به موارد سودمند زیر توجه کنید
وی در ادامه میگوید: عادت مراقبت از خود را فرا بگیرید تا به صورت بخشی از کارهای روزمره تان در بیاید، روشهایی را انتخاب کنید تا بتوانید هنگامی که نوزاد به دنیا آمد، زمانی را برای استراحت پیدا کنید.
با همسرتان در مورد نحوه تقسیم وظایف خانگی، مراقبت از یکدیگر و همچنین رسیدگی به نوزاد صحبت کنید. شبکهای حمایتی درست کنید.
توصیه میشود که زنان بعد از زایمان خود،شبکهای حمایتی که از دوستان، اعضای خانواده، همسرتان و پزشک تشکیل شده درست کند و از بابت کمک دیگران آسوده خاطر باشد. همچنین کسانی را پیدا کنید که در انجام کارهای آشپزی، نظافت یا مراقبت از نوزاد یاری تان دهند تا فرصت استراحت، دوش گرفتن و یا قدم زدن را داشته باشید.
رژیم غذایی خود را متعادلتر کنید
نیستانی متخص تغذیه در خصوص چگونگی تغذیه در دوران بارداری نیز میگوید: همه بانوان باردار به مقدار زیادی پروتئین، ویتامین و مواد معدنی، آهن و کالری برای دریافت انرژی نیاز دارند. غذاهای آماده را محدود کنید زیرا آنها فقط حاوی تصاویر زیادی کالری بدون ارزش غذایی هستند، به خاطر داشته باشید که معنای بهتر خوردن همیشه بیشتر خوردن نیست در دوران بارداری نسبت به قبل، روزانه حدود 300 کالری بیشتر از قبل نیاز دارید یعنی در کل 2500 کالری روزانه باید مصرف کنید
هر چهار ساعت یک غذای کم حجم میل کنید
وی در ادامه میگوید: حتی اگر شما سیر باشید ممکن است که فرزندتان گرسنه باشد، بنابراین سعی کنید که هر چهار ساعت یک بار چیزی میل کنید اگر ویار دارید یا حالت تهوع یا سوزش سر دل یا سوء هاضمه،خواهید دید که دریافت پنج یا شش وعده غذا باحجم کم بسیار قابل تحمل تر است تاخوردن سه وعده غذایی پرحجم!
وعدههای غذایی تان را حذف نکنید
توصیه میشود که هیچ کدام از وعدههای غذایی خود را حذف نکنید، ممکن است شما گرسنه نباشید اما فرزندتان مرتبا به مواد غذایی نیاز داشته باشد، همچنین بهتر است که در این دوران از قرص های ویتامین و مواد معدنی استفاده کنید.